Antypolonizm
Z Wiki2
ANTYPOLONIZM:
Wrogość wobec Polski i Polaków, działania mające na celu zniszczenie polskiego państwa i narodu; antypolonizm wystąpił już w początkach państwowości polskiej w niemieckiej kronice biskupa Merseburga, Thietmara (975-1018), piętnowano Bolesława Chrobrego (nazwano go "jadowitym wężem"); średniowieczna propaganda krzyżacka próbowała zniesławiać naród polski, poddając w wątpliwość prawdziwość jego wiary chrześcijańskiej; cesarz Zygmunt Luksemburski wysunął w 1392 pierwszy w historii projekt rozbioru Polski, wg którego całość ziem ówczesnego Królestwa Polskiego miała być podzielona miedzy zakon krzyżacki, Węgry, Wacława IV Czeskiego, margrabiego brandenburskiego Josta i Jana Zgorzelskiego z Nowej Marchii; pierwszy traktat przewidujący rozbiór Rzeczypospolitej Obojga Narodów miedzy Szwecja, Brandenburgia, Siedmiogród, Kozaków oraz Bogusława Radziwiłła zawarto 6 XII 1656 w Radnót (Siedmiogród), jednak upadek koalicji uniemożliwił wprowadzenie tej umowy w życie; za jednego z czołowych przedstawicieli antypolonizmu w XVII w. uważany jest czeski pedagog J.A. Komensky(1592-1670), który popierał najazd szwedzki na Polskę, mimo ze uzyskał w niej długoletnie schronienie (z przerwami przebywał w Lesznie 1628-1655).
Początki antypolonizmu zorganizowanego na szeroka skale i będącego wyrazem państwowej polityki wiążą się z rządami króla Prus Fryderyka II i carycy Rosji Katarzyny II; swoje dążenia do rozbioru ziem polskich starali się uzasadniać poprzez upowszechnianie "czarnej legendy" o Polsce jako kraju wyjątkowej anarchii i fanatyzmu religijnego; korzystali przy tym z wystąpień niektórych czołowych postaci życia intelektualnego ówczesnej Europy (np. Wolter, odpowiednio przez nich wynagradzany, cynicznie wysławiał rozbiór Polski jako "pomysł geniusza"); antypolonizm cechował także niektórych poetów rosyjskich - A. Puszkin w liście do J. Chitrowa (1830) sugerował, ze wojna z Polakami powinna być walka na wyniszczenie, a były dekabrysta A. Bestużew (opiewany w wierszu A. Mickiewicza Do przyjaciół Moskali) piętnował "zad-rade warszawska" (powstanie listopadowe) i wyrażał nadzieje, ze "krew zaleje na zawsze polskich panów"; antypolonizm państw zaborczych znajdował wyraz w próbach odpowiedniego kształtowania świadomości Polaków w poszczególnych zaborach, w fałszowaniu i oczernianiu polskiej historii i tradycji; swoisty typ antypolonizmu uzasadnianego racjami postępu zaprezentował F. Engels w liście do K. Marksa: "[...] im więcej rozmyślam nad historia, tym jaśniej widzę, ze Polacy są narodem skazanym na zagładę, którym można tylko dopóty posługiwać się jako narzędziem, dopóki sama Rosja nie zostanie wciągnięta w wir rewolucji agrarnej. Od tej chwili Polska nie będzie miała żadnej racji bytu"; angielski historyk i pisarz T. Carlyle przedstawiał rozbiory Polski jako akt ,"boskiej sprawiedliwości", a "zanarchizowanej" Polsce przeciwstawiał Rosjan, którzy potrafią rozkazywać i słuchać rozkazów.
Kampania antypolska prowadzona przez zaborców napotykała silne i nierzadko skuteczne działania ze strony polskich środowisk na Zachodzie, m.in. wykłady i publicystyka A. Mickiewicza, wielostronna działalność dyplomatyczno-polityczna Hotelu Lambert pod kierownictwem księcia A. Czartoryskiego, publicystyka L. Klaczki. Stanowczy głos w obronie praw Polski zabierali liczni, wybitni twórcy i uczeni (P.J. Béranger, G.G. Byron, W. Hugo, J. Michelet, A. Musset), także w społeczeństwach państw zaborczych, ale tu należeli oni do wyraźnej mniejszości (m.in. A. Odojewski, A. Hercen, R. Wagner, F. Raurner); w końcowych dziesięcioleciach XIX w., zwłaszcza po klęsce Francji w wojnie z Prusami 1871, sympatie propolskie na Zachodzie znacznie przygasły, a do wybuchu I wojny światowej zdecydowanie panowały tezy anty polonijne, lansowane przez państwa zaborcze; I wojna światowa przyniosła ożywienie sympatii propolskich i polemiki z antypolonizmem w krajach zachodnich (m.in. liczne wystąpienia I.J. Paderewskiego, J. Conrada); sprawę niepodległości Polski poparł prezydent USA T.W. Wilson; równocześnie jednak pojawił się tzw. antypolonizm żydowski - cześć Żydów niemieckich i amerykańskich, zaniepokojona możliwością powstania niepodległego państwa polskiego, zdominowanego przez katolicka większość, rozpoczęła gwałtowną kampanie antypolska, upowszechniając kłamstwa o rzekomych pogromach Żydów w Polsce; kampania prowadzona w czasie I wojny światowej, była w rożnych formach kontynuowana w następnych latach; nie pomogły otwarte sprzeciwy wyrażane na forum międzynarodowym przez niektórych polskich patriotów pochodzenia żydowskiego lub Żydów - polonofilów (S. Askenazy, W. Feldman, B. Lauer, E. Deiches, H. Feldstein, B. Segel). Powstanie Polski w 1918 i zakończenie kształtowania jej granic po zwycięskiej wojnie z Rosja Radziecka w 1920 zdecydowały o charakterze antypolonizmu w następnych dziesięcioleciach; był on integralnie związany z antypolskimi, rewizjonistycznymi działaniami ZSRR i Niemiec weimarskich, a później III Rzeszy; ZSRR pozostawał wierny ukształtowanej przez W. Lenina maksymie: "Polska Niepodległa - Polska Niebezpieczna"; weimarskie Niemcy realizowały politykę wytyczona w 1922 przez kanclerza Rzeszy J. Wirtha i szefa sztabu Reichswehry H. von Seeckta; jej głównym celem było znikniecie Polski z mapy; w kwestii antypolonizmu rząd Niemiec mógł liczyć na poparcie większości narodu nastawionego rewizjonistycznie, gdyż w publicystyce niemieckiej tego okresu Polska była konsekwentnie przedstawiana jako "państwo sezonowe" (Saison Staat).
W latach dwudziestych do działań antypolskich dołączyła Komunistyczna Partia Polski. Jesienią 1939 została uformowana główna baza kolaborantów (m.in. W. Wasilewska, J. Borejsza, J. Różański, S.J. Lec), którzy mimo antypolskiej polityki ZSRR (wywózki polskiej ludności na Sybir, zbiorowe mordy - Katyń, Starobielsk, Ostaszków, Miednoje) podjęli współprace z władzą radziecka; w 1943 doszło do wyraźnego nasilenia antypolonizmu na Zachodzie, rozwijanego głownie poprzez lewicowe środowiska intelektualne, infiltrowane przez radzieckie agentury; po wykryciu zbrodni katyńskiej dyplomacja i wywiad radziecki starały się kreować obraz Polski jako "anachronicznego kraju feudalnego", pełnego reakcjonistów, nacjonalistów, faszystów i antysemitów; konsekwentnie fałszowano obraz Powstania Warszawskiego; wśród intelektualistów zachodnich pojawiły się glosy ostrzegające przed kłamstwami o Polsce, m.in. G. Orwell już we wrześniu 1944 protestował przeciwko "podlej i tchórzowskiej postawie" prasy brytyjskiej wobec powstania w Warszawie i pisał o upadku moralnym brytyjskich dziennikarzy, którzy stali się "liżącymi buty propagandystami sowieckiego reżimu"; wśród popularyzatorów antypolonizmu znaleźli się tacy twórcy, jak G.B. Shaw oraz H.G. Wells.
Zajęcie Polski w 1944 przez wojska radzieckie sprzyjało dalszemu rozwijaniu na skale międzynarodową propagandy antypolonizmu; Polaków znów ukazywano jako reakcjonistów, antysemitów i nacjonalistów, którzy chcą za wszelka cenę skłócić aliantów dla swych egoistycznych i anachronicznych interesów (zob. kielecki pogrom); po wejściu w życie w 1953 porozumienia RFN - Izrael o odszkodowaniach dla Żydów coraz częściej podejmowano działania dla "przyczernienia" obrazu Polaków (w stosunku do Żydów w czasie II wojny światowej) i równoczesnego wybielenia Niemców, a w latach osiemdziesiątych i dziewięćdziesiątych coraz częściej upowszechniano oszczerstwa "o polskich obozach koncentracyjnych", w których zginęły miliony Żydów; popularyzacji antypolonizmu sprzyjał fakt, ze Polska przez kilka dziesięcioleci nie miała własnych, suwerennych rządów, zainteresowanych obrona polskiej godności i polskich interesów narodowych, a uzależnieni od ZSRR, komunistyczni politycy partycypowali w piętnowaniu własnego narodu; przez kilkadziesiąt lat w imię proradzieckiego i prorosyjskiego serwilizmu fałszowano historie Polski, osłabiano świadomość narodowa kolejnych pokoleń, manipulowano treścią podręczników historii, książek historycznych i publicystyki.
Od kampanii marcowej w 1968 doszło do znacznego pogorszenia stosunków polsko-żydowskich; szczególnie drastyczne rozmiary przybrał antypolonizm w niektórych środowiskach żydowskich w Ameryce, gdzie wydano wiele publikacji deformujących obraz Polaków, przedstawiających ich jako "naród szmalcowników", przemilczających prawdę o pomocy Polaków dla Żydów w czasie wojny. Towarzyszyły im kłamstwa w licznych filmach i serialach telewizyjnych (m.in. Holocaust, Shoah, Wybór Zofii, Wichry Wojny, Lista Schindlera, Shtetl); obecnie niewiele zmieniło się w obrazie Polski i Polaków także w państwach ościennych, zwłaszcza w Rosji i pozostałych krajach dawnego ZSRR; w Rosji przejawia się antypolonizm kompensacyjny (antypolonizm nieczystego sumienia) - świadomość krzywd wyrządzonych Polakom skłania liczne wpływowe postacie rosyjskiego życia do poszukiwania możliwości oskarżania Polaków o ich domniemane zbrodnie z przeszłości (np. M. Gorbaczow zalecał szukanie kontr-Katynia); dochodzi do skrajnych przejawów antypolonizmu (m.in. w wystąpieniach A. Żyrinowskiego), który także staje się główna bronią przeciwko mniejszościom polskim na Litwie, Białorusi i Ukrainie;,
Kwestie związane z antypolonizmem omawiają m.in.:
S. Buszczynski (Obraz spotwarzonego narodu, t. I, 1888) W. Konopczyński (Fryderyk Wielki a Polska, 1881) M. Berg (Zapiski o polskich spiskach i powstaniach, t.I-III, 1906) J. Unszlicht (Social-litwactwo w Polsce. Z teorii i praktyki Socjaldemokracji Królestwa Polskiego i Litwy, 1911) J. Unszlicht (O pogromy ludu polskiego, 1912) K. Sarolea (Listy o Polsce,1923) J. Feldman (Bismarck a Polska, 1947) M.H. Serejski (Europa a rozbiory Polski, 1970) R.H. Lord (Drugi rozbiór Polski, 1973) W.W. Hagen (Germans, Poles and Jews. The Nationality Conflict in the Prussian East, 1772-1914, 1981) J. Orlowski (Z dziejów antypolskiej obsesji w literaturze rosyjskiej, 1992) J.J. Sieviers (Jak doprowadziłem do drugiego rozbioru Polski, 1992) J.R. Nowak (Myśl o Polsce i Polakach, 1994) B. Urbankowski (Czerwona msza albo uśmiech Stalina, 1995) L. Zebrowski (Paszkwil Wyborczej,1995) M. Dąbrowska (Dzienniki powojenne, t.I-II,1996).
Zaczerpnięto z Wielkiej Ilustrowanej Encyklopedii Powszechnej (Suplement Współczesny) t.23/1 Wydanej przez Wydawnictwo Gutenberg Print w 1997 r. Hasło "antypolonizm"
