Twoje Prawa

Aqua

Inspirowany serią "Everything is Ok" wklejam najważniejsze informacji o tym co możemy robić jako obywatele wolnego kraju.

Na początek:

Konstytucja:

http://www.sejm.gov.pl/prawo/konst/polski/kon1.htm

Polecam drugi rozdział.

Oraz uprawnienia Policji i Służb Mundurowych:

Cytat:

POLICJA
Podstawowym podmiotem powołanym do czuwania nad bezpieczeństwem obywateli jest policja. Ustawa stanowi, że policja jako formacja umundurowana i uzbrojona jest przeznaczona do ochrony ludzi oraz utrzymywania bezpieczeństwa i porządku publicznego. Jednocześnie ustawa o Policji nakłada na jej funkcjonariuszy realizujących czynności służbowe obowiązek respektowania i poszanowania godności ludzkiej oraz przestrzegania i ochrony praw człowieka. Do podstawowych zadań policji należy między innymi:

- ochrona życia i zdrowia ludzi oraz ochrona mienia,
- ochrona bezpieczeństwa oraz porządku publicznego,
- wykrywanie sprawców przestępstw i wykroczeń,
- kontrola przestrzegania przepisów porządkowych i administracyjnych ( art. 1 ust 2. Ustawa z dn. 06.04.1990 r. o Policji - Dz. U. 02.7.58 )

[...]

Zgodnie z art. 31 ust. 2 Konstytucji RP "każdy jest obowiązany szanować wolności i prawa innych. Nikogo nie wolno zmuszać do czynienia tego, czego prawo mu nie nakazuje". Natomiast w sytuacji, kiedy polecenie wydawane jest przez uprawniony do tego ustawowo organ, mamy prawny obowiązek zastosowania się do tego polecenia .

KOMPETENCJE POLICJI
Najszerszymi kompetencjami w zakresie wydawania poleceń dysponują funkcjonariusze policji. Ustawa przyznaje funkcjonariuszom nawet prawo do użycia środków przymusu bezpośredniego tj. siły fizycznej, czy też broni w razie, gdy obywatel odmawia zastosowania się do poleceń wydanych na podstawie prawa. Za wydane na podstawie prawa należy uznać takie polecenia, które mają oparcie w konkretnych przepisach oraz mają na celu wykonywanie zadań policji (zadania: patrz wyżej). Na przykład zgodnie z Prawem o ruchu drogowym, uczestnicy ruchu i inne osoby znajdujące się na drodze zobowiązane są stosować się do poleceń policjantów ( Ustawa z dn. 20.06.1997 r. Prawo o ruchu drogowym - Dz. U. 97.98.602 ). Rozporządzenie w sprawie kontroli ruchu drogowego wyraźnie mówi, że policjant w celu przeprowadzenia kontroli ruchu drogowego jest uprawniony do wydawania poleceń, np. zatrzymania pojazdu, opuszczenia pojazdu itp. ( Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dn. 25.05.1999 r. w sprawie kontroli ruchu drogowego - Dz. U. 99.53.563 ). Takim poleceniom mamy obowiązek się podporządkować.

Jeżeli jednak wydawane polecenia nie mieszczą się w ramach obowiązującego prawa, obywatel może się im nie podporządkować. Przykładowo możemy odmówić wypełnienia polecenia policjanta, który zażąda, żebyśmy własnoręcznie złapali groźnego przestępcę. Żaden z przepisów prawa nie upoważnia policji do narażania życia obywateli. Nie możemy natomiast odmówić policjantowi udostępnienia swojego telefonu, jeżeli ten jest mu potrzebny np.: do wezwania pomocy. Wynika to z przepisów ustawy o Policji, na podstawie której policjanci mają prawo zwracania się w nagłych wypadkach do każdej osoby o niezbędną pomoc. Pamiętajmy, że jesteśmy zobowiązani do udzielenia takiej pomocy.

[...]

Wiążącego charakteru nie mają z pewnością polecenia wydane przez funkcjonariusza bez powodu i podania uzasadnienia, np.: "proszę tu nie stać". Można się również nie podporządkować nakazowi zachowania, które jest naruszeniem prawa. Policjant nie może więc zażądać od nas abyśmy coś ukradli lub kogoś pobili. Należy jednak pamiętać, że zgodnie z przepisami Prawa o ruchu drogowym polecenia wydawane przez osoby kierujące ruchem lub uprawnione do jego kontroli mają pierwszeństwo przed sygnałami świetlnymi i znakami drogowymi. Dlatego też poleceniu policjanta, który nakazuje nam przejechać na czerwonym świetle lub "pod prąd" powinniśmy się podporządkować, chyba że wykonanie polecenia groziłoby nam niebezpieczeństwem.

[...]

Prawo do bezpieczeństwa to również prawo do tego, by nie być kontrolowanym, legitymowanym, jeżeli nie przemawiają za tym usprawiedliwione okoliczności. Legitymowanie jest więc również ingerencją w sferę wolności obywatelskich.
Uprawnienie do legitymowania, a więc sprawdzania dokumentów przysługuje policjantom na podstawie ustawy o Policji. Ustawa stanowi, że policjant ma prawo do legitymowania osób w celu ustalenia ich tożsamości.

Policjant zanim poprosi obywatela o okazanie dokumentów ma obowiązek podać stopień, imię i nazwisko. Policjant umundurowany powinien mieć w widocznym miejscu numer służbowy, aby łatwo było go zauważyć i zapamiętać. Policjant nieumundurowany musi okazać legitymację służbową w sposób umożliwiający legitymowanemu odczytanie i zanotowanie nazwiska policjanta i nazwę organu, który wydał legitymację.

Policjant ma obowiązek:
- podać nam podstawę prawną oraz
- przyczynę , a więc podstawę faktyczną legitymowania np. podejrzenie popełnienia przestępstwa (z tym, że policjant powinien podać konkretnie, dlaczego postanowił nas wylegitymować).
Legitymowanie może być podjęte w szczególności w celu:
- identyfikacji osoby podejrzanej o popełnienie przestępstwa lub wykroczenia,
- ustalenia świadków zdarzenia powodującego naruszenie bezpieczeństwa lub porządku publicznego, - wykonania polecenia wydanego przez sąd, prokuratora, organy administracji rządowej lub samorządu terytorialnego,
- identyfikacji osób wskazanych przez pokrzywdzonych jako sprawców przestępstw lub wykroczeń, odnalezienia osób zaginionych lub ukrywających się przed organami ścigania lub wymiarem sprawiedliwości.
Nie jest to wyczerpujące wyliczenie, a jedynie przykładowe, ponieważ możliwe jest legitymowanie w oparciu o inne przepisy ustawowe.

Niezgodne z prawem jest legitymowanie bezpodstawne, nieuzasadnione, na wszelki wypadek. W zasadzie możemy przyjąć, że jeżeli nie popełniliśmy przestępstwa lub wykroczenia i nie ma podstaw do podejrzewania nas o jego popełnienie (np.: gdy ktoś przez pomyłkę wskazał nas jako kieszonkowca lub gdy mamy zakrwawione ubranie, a w pobliżu właśnie ktoś został pobity, itp.) oraz nie jesteśmy świadkami wypadku lub przestępstwa oraz nie jesteśmy poszukiwani (lub, niestety, podobni do poszukiwanego) to nie powinniśmy być legitymowani.

Ponieważ zawsze mogą zdarzyć się sytuacje szczególne i nietypowe ważne jest, aby policjant podał nam przyczynę legitymowania.

Szerzej tutaj:

http://pomocspoleczna.ngo.pl/x/11641
_________________
Nie ma rzeczy niemożliwych, są tylko mało prawdopodobne.